Kto spoczywa na Guruszkach? 2019

Drawsko to piękna wieś w powiecie czarnkowsko - trzcianeckim, w północnej Wielkopolsce. Miejscowość położona tuż przy krawędzi pradoliny rzeki Noteci, otoczona lasami pełnymi grzybów. Żyje się tu powoli i spokojnie. Szkoła, kościół, przystań nad rzeką, na skraju wsi cmentarz. Tuż obok wsi znajduje się niewielkie dziś wzniesienie, na mapach zaznaczone pod nazwą Guruszki. Miejsce to upodobali sobie archeolodzy, którzy od kilkunastu już lat prowadzą tam badania wykopaliskowe. Wcześniej zaś upodobała sobie Guruszki ludność kultury łużyckiej, zakładając w tym miejscu swoją nekropolię. Kolejny raz zaczęto tam chować zmarłych w epoce wpływów rzymskich, na początku naszej ery i znowu po kilkuset latach - w XVII wieku.

Ekspedycja archeologiczna, dzięki przychylności władz Gminy Drawsko z wójtem Bartoszem Niezborałą oraz dyrektora Szkoły Podstawowej w Drawsku Zbigniewa Piątka, ma gdzie mieszkać przez okres prowadzonych badań wykopaliskowych. Pomimo, że badania na nekropoli trwają od 11 lat, pytania dotyczące pochodzenia ludności, którą chowano na wyniesieniu w XVII wieku, nadal pozostają bez odpowiedzi. Dotychczas kwestii tej nie rozwiązały również kwerendy w archiwach. Jednak cierpliwe badanie zapisków ks. Antoniego Rontza, kanonika warszawskiego, proboszcza wieleńskiego, mieszkającego w Wieleniu od 1764 roku, mogą przynieść zamierzone efekty. "Genealogia Wszystkich Familii Parochii Wieleńskiej" powstała w oparciu o dostępne księdzu metryki prowadzone od 1606 roku, a następnie poszerzona o fakty, które pamiętali najstarsi mieszkańcy parafii. Antoni Rontz jako proboszcz przebywał w Wieleniu 35 lat, od września 1764 roku do września 1799 roku i bardzo skrupulatnie prowadził zapiski. Kronika została napisana ręcznie, na papierze czerpanym, liczy 333 numerowane podwójnie strony zapisane dwoma rzędami kolumn, opisuje w skrócie historię parafii wieleńskiej oraz właścicieli dóbr wieleńskich, posiada też zapiski dotyczące ludności wiejskiej. Obejmuje ona osoby żyjące na tych terenach pomiędzy 1592 a 1797 rokiem, podając imiona i nazwiska, daty urodzenia, ślubu, śmierci, imiona rodziców i współmałżonków. Gdy ktoś się wyprowadził podaje dokąd, a kiedy przybył ktoś obcy to skąd, a także miejsca urodzenia i śmierci (w większości wypadków). W okolicy Wielenia ruch kolonizacyjny na większą skalę zaczął się w latach 80 tych XVI wieku, kiedy dobra te należały do wielkopolskiej rodziny Górków. Materiał zawarty w "Genealogii..." księdza Rontza dostarcza wielu interesujących faktów związanych z kwestiami demograficznymi, strukturą społeczną wsi oraz zwyczajami. Czy wnikliwa lektura doprowadzi do odpowiedzi na postawione w programie badawczym pytania? Czas to pokarze.
Elżbieta Gajda
Muzeum Ziemi Czarnkowskiej