Narodowe Czytanie 2024

W minioną sobotę, podobnie jak w warszawskim Ogrodzie Saskim i wielu innych miejscach kraju, czarnkowianie pochylili się nad lekturą "Kordiana" Juliusza Słowackiego. Trzynastą edycję tego wydarzenia zorganizowało w naszym mieści Miejskie Centrum Kultury wraz z Miejską Biblioteką Publiczną.

Akcja Narodowego Czytania została zainicjowana w 2012 roku przez prezydenta Bronisława Komorowskiego wspólną lekturą Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. W 2013 roku w całej Polsce odbyło się czytanie dzieł Aleksandra Fredry, a w rok później przeczytano Trylogię Henryka Sienkiewicza. W kolejnych latach czytano dzieła Bolesława Prusa, Henryka Sienkiewicza, Stanisława Wyspiańskiego, Stefana Żeromskiego, Stanisława Reymonta, Gabrieli Zapolskiej, Elizy Orzeszkowej i innych. W bieżącej edycji wydarzenia, po raz drugi po Balladynie, wybór padł na Słowackiego.

Juliusz Słowacki napisał Kordiana podczas pobytu w Szwajcarii. Utwór po raz pierwszy ukazał się drukiem w 1834 roku w Paryżu i należy do najważniejszych dokonań literackich poety. Autor ukazał w nim obraz epoki i romantyczną wizję losów pokolenia polskich konspiratorów, punktem wyjścia czyniąc spisek podchorążych, związany z przygotowaniami do zamachu na cara. Główny temat odnosi się jednak wprost do powstania listopadowego, m.in. poprzez analizę przyczyn i skutków klęski wolnościowego zrywu. W kolejnych częściach dramatu przeplatają się motywy realistyczne i fantastyczne, a nastrojowa sceneria podkreśla symboliczny wymiar dzieła, którego kluczowym zagadnieniem jest kwestia narodowowyzwoleńcza. Na przestrzeni lat Kordian doczekał się wielu wydań i był chętnie wystawiany w teatrze. Do dziś pozostaje jednym z najczęściej interpretowanych i dyskutowanych utworów, zajmując poczesne miejsce w kanonie polskiej literatury.

W uzasadnieniu wyboru prezydent Andrzej Duda napisał - "Ten znakomity utwór, który powstał na emigracji, niedługo po upadku powstania listopadowego, nadal przekonuje, że realizacja naszych polskich spraw z myślą o dobru i rozwoju Rzeczypospolitej dalej musi się opierać na odwadze i determinacji, a krytyczna analiza błędów i zaniechań z przeszłości jest równie ważna, jak inspiracja tym, co w naszej tradycji najpiękniejsze".

W Czarnkowie Narodowe Czytanie odbyło się w słoneczną sobotę, 7 września na Placu Wolności. Wśród wielu przedstawicieli lokalnych samorządów, instytucji publicznych, szkół, a nawet przedszkoli znaleźli się starosta Grzegorz Bogacz oraz burmistrz Jacek Klimaszewski. Wśród czytających nie zabrakło także młodzieży, czytelników książek i bibliotekarzy. Jak się okazuje tradycyjna książka ciągle ma wielu zwolenników. Impreza została doskonale przygotowana, czarnkowska biblioteka nie zawiodła. Scenografia oraz podkład muzyczny sugestywnie uzupełniały występy czytających. Nie zabrakło także okolicznościowych gadżetów oraz dyplomów dla uczestników. Olbrzymim zainteresowaniem cieszył się także okolicznościowy tort, którym częstowano wszystkich obecnych na uroczystości.

Pomiędzy czytanymi strofami Kordiana rozmawialiśmy z uczestnikami wydarzenia. O swoich wrażeniach opowiadali:

Grzegorz Bogacz - starosta

Na pytanie czy patriotyczna literatura romantyzmu nadaje się do uwielbianej przeze mnie muzyki metalowej odpowiem - tak. Metal to walka, to demony i protest. To ciemna strona duszy, ale także odwaga i bezkompromisowe wyrażanie swoich przekonań i poglądów. Kordian nie jest dziełem łatwym ani do interpretacji, ani do zrozumienia. Trzeba znać trochę historii, a także problemy ludzi tego okresu. Dla środowiska nauczycielskiego przekazanie wartości Kordiana jest bardzo trudne. To nie jest młodzieżowy temat. Ten przekaz nie trafia do młodego pokolenia. Oni żyją w innym świecie. Nie wolno jednak tego zaniedbać. Bo taka literatura jest uniwersalna i ponadczasowa. Wydarzenia jak Narodowe Czytanie bardzo pomagają w przyswajaniu tego rodzaju dzieł. To świetny sposób na pokazanie znaczenia kultury polskiej. Warto też zauważyć, że oprócz czytających mamy obok sporo kibiców, czy raczej obserwatorów. Zatrzymują się przechodzący obok ludzie, są rodziny, znajomi. Integracja wokół czytania to też ważny aspekt tego wydarzenia. A przyszły autor? Może Przybyszewski?

Jacek Klimaszewski - burmistrz

Czuję się zaszczycony mogąc wystąpić w akcji Narodowego Czytania. To dla mnie duża przyjemność. Moja nauczycielka ze szkoły podstawowej, pani Krystyna Kwiatkowska, zaszczepiła w swoich wychowankach, w tym we mnie, miłość do literatury oraz jej interpretacji. Scena i literatura nie są więc dla mnie obce. Narodowe Czytanie jest świetną formą popularyzacji naszej literatury. Ważne jest też przypominanie kanonu dzieł polskich. Zawierają one nie tylko piękne słownictwo, ale uczą historii, kultury i tradycji. Kordian jest teksem trudnym. Do występu należało się przygotować. Zrobiłem to jednak z dużą przyjemnością. Cieszę się, że przyszło dużo młodzieży. Widać, że w polu ich zainteresowań są nie tylko telefony i laptopy, ale także książki. Książka w przeciwieństwie do filmu, czy telewizji, pobudza wyobraźnię. To wielka wartość, którą należy pielęgnować. Wspólne czytanie jest wspaniałym przeżyciem, także intelektualnym. Co należałyby czytać w kolejnych edycjach? Trudno na poczekaniu odpowiedzieć. Ale zaproponowałbym coś lekkiego. Może poezję międzywojenną?

Martyna Chwarścianek - Bednarek - wieceprzewodnicząca RM

Jako uczennica bardzo lubiłam literaturę romantyzmu. Pamiętam, że kiedy czytaliśmy wspólnie z naszą nauczycielką języka polskiego, panią Marzeną Pietraszak, takie działa, lubiłam wczuwać się w takie role jak dzisiejsza. Patrząc na uczestników dzisiejszego "czytania" cieszę się z ilości osób oraz przekroju wiekowego uczestników. Jest dużo młodzieży, a także osób starszych. Wszyscy skupiliśmy się wokół czytania i jest to wspaniała integracja społeczna. Mnie przypadła dziś rola kordianowskiej czarownicy. Nie pokrywa się ona z cechami mojego charakteru, ale wcielanie się w różne osobowości aktorskie jest ciekawym doświadczeniem i przygodą. Pilnie przygotowałam się do mojej roli by nie zawieść mistrza Słowackiego. Mam nadzieję, że nie zawiodłam. Na pewno znakomicie spisali się organizatorzy tego wydarzenia. Zasłużyli na celujący z plusem. Wszystko jest dopięte na ostatni guzik. Wszyscy czujemy się zaopiekowani, jest kawa, herbata, okolicznościowy tort, a także bardzo przydatna przy dzisiejszym upale woda do picia. Obok wydarzenia toczą się ciekawe rozmowy, nie tylko o literaturze.
Piotr Keil