Poetyckie spotkanie z PRL 2023

W Miejskiej Bibliotece Publicznej odbył się recital Małgorzaty Bratek zatytułowany "Dzieje samotności tutejszej i nietutejszej". Występ oparto na poezji Stanisława Barańczaka będącej zapisem szarej rzeczywistości PRL, działalności opozycyjnej oraz emigracji poety. Spotkanie uzupełniły recytacje młodziutkiej drawskiej poetki Amelii Helak.

Stanisław Barańczak urodził się w 1946 w Poznaniu. Uczył się w elitarnym  "Marcinku". Po zdaniu matury rozpoczął studia polonistyczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza. Po ich ukończeniu został asystentem, uzyskując niebawem stopień doktora i awans na adiunkta. W roku 1976 był jednym ze współzałożycieli Komitetu Obrony Robotników. W konsekwencji został zwolniony z uczelni, objęty zakazem publikacji i skazany na karę więzienia w zawieszeniu w sfingowanym procesie karnym. Do roku 1981 należał do kolegium redakcyjnego drugoobiegowego "Zapisu", współpracował z Teatrem Ósmego Dnia. W tymże 81. roku wyemigrował z Polski za Atlantyk, gdzie na Uniwersytecie Harvarda w Cambridge w Massachusetts objął katedrę slawistyki. Wkrótce dołączył do grona redaktorów "Zeszytów Literackich". W roku 2000 został członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności. Mieszkał z żoną w leżącym pod Bostonem Newtonville. Postępy choroby Parkinsona sprawiły, że zmarł 26 listopada 2014 roku, mając zaledwie 66 lat. Stanisław Barańczak, pomimo zmiennych i trudnych dla niego kolei losu, okazał się wybitnym profesorem, znawcą kultury, tłumaczem, poetą, a przede wszystkim głębokim i aktywnym patriotą.

Małgorzata Bratek opowiada

Moje zainteresowania muzyką i poezją zaczęły się w już w szkole podstawowej. Efektem tych pierwszych doświadczeń była średnia szkoła muzyczna w Poznaniu oraz Wielkopolskie Studium Muzyczne, gdzie realizowałam swoje pasje. Z pomocą znakomitych pedagogów udawało mi się wznieść na poziom, z którym można było prezentować się na różnych konkursach i przeglądach muzycznych. Byłam laureatką Spotkań Olsztyńskich, Debiutów Opolskich, pracowałam także przez rok z Kabaretem "TEY".

W 1977 roku w mieszkaniu mojego ojca Stanisława Bratka odbywały się poza cenzurą wykłady Uniwersytetu Latającego organizowane przez Studencki Komitet Solidarności. Tam pojawiał się właśnie Stanisław Barańczak. I tam właśnie rozpoczęła się moja opozycyjna działalność. W okresie "Solidarności" wiele się działo w sferze kultury walczącej. Organizowano liczne spotkania, przeglądy, festiwale, itp. Miałam w tym czasie możliwość występowania u boku najlepszych wykonawców z Jackiem Kaczmarskim na czele. Podejmowałam też w Poznaniu działalność publiczną. To były czasy tworzenia nowej rzeczywistości politycznej. Suchocka, Ziółkowski, Ganowicz to byli poznańscy twórcy przekształceń ustrojowych. Miałam okazję być obok nich.

Prywatne problemy zmusiły nas z mężem do opuszczenia Poznania. Znaleźliśmy się wtedy w Herburtowie, gdzie zamieszkaliśmy w popegeerowskim bloku. To była prawdziwa szkoła życia. Zbierałam grzyby, pieczarki, pracowałam w Thule i gdzie się dało. Na koniec zdecydowałam się na organizację ognisk muzycznych. To było mi najbliższe i to potrafiłam najlepiej. Na koniec trafiłam do Młodzieżowego Domu Kultury w Trzciance, gdzie dotrwałam do emerytury. Byłam organizatorką ruchu muzycznego w całym powiecie. Przejechałam na motorowerze z gitarą 140 tysięcy kilometrów. Zakatowałam trzy silniki. Niczego nie żałuję, ani zdrowia, ani czasu, ani nieprzespanych nocy. Praca z młodzieżą daje nieprawdopodobną satysfakcję. Dlatego do dziś nie daję spokoju, tak sobie, jak innym. Gram, organizuję, uczę, słucham i wychowuję.

Na spotkanie przywiozłam dziewczynkę z Drawska, która pisze piękne wiersze. Amelia przychodziła do mnie pograć na keyboardzie i pokazała swoje wiersze. Okazały się tak dobre, że wydaliśmy skromny tomik. Na dzisiejszym spotkaniu część z nich zaprezentowała sama.
Piotr Keil

Fot. Piotr Keil