Wojna oczami dwunastolatki 2018

W środę, 17 października, w filii nr 1 Miejskiej Biblioteki Publicznej w Czarnkowie gościła Wiesława Szczygieł, autorka projektu polskiej edycji książki "Wojenny dziennik dziewczynki 1914 - 1918". Kilka lat temu Piła otrzymała zgodę na opracowanie polskiej wersji językowej dziennika, który do tej pory ukazał się w języku angielskim i niemieckim.

Jest to najsławniejszy na świecie dziecięcy dziennik z czasów I wojny światowej, który powstał w Pile. Napisała go Elfriede Kuhr, pieszczotliwie nazywana Piete, w dorosłym życiu znana jako awangardowa niemiecka tancerka i pisarka tworząca pod pseudonimem Jo Mihaly. Pamiętnik ten jest zbiorem wspomnień 12-letniej dziewczynki, mieszkanki Piły, zawierający zapisy z jej życia i przemyśleń dotyczących wojennej zawieruchy. Jest nieocenionym źródłem historycznym przedstawiającym obraz tejże miejscowości z lat 1914-1918, w którym istniał jeden z największych w ówczesnej Europie obozów jenieckich.

Podczas spotkania promującego dziennik Wiesława Szczygieł przybliżyła postać i losy Piete Kuhr, która miała tylko 12 lat, gdy wybuchła I wojna światowa. Zobaczyła jak synowie ich znajomych wracają w trumnach, jak przybywa grobów w mieście, jak zaczął się głód. Wtedy zaczęło się wszystko zmieniać - dodaje Wiesława Szczygieł, animatorka kultury. Na kartach swojego dziennika dzieli się również opisami samego miasta i pozycji swojej rodziny w ówczesnym Schneidemühl - Po dziadku mamy pamiątki: tunel dworca kolejowego, koszary, dom na ulicy Kilińskiego, dziadek to budował, bo tam siostry zakonne mieszkały. Dziadek był miejskim radnym, był masonem, ceremonia pogrzebowa odbyła się w loży masońskiej. Wydarzenia wojenne odcisnęły na tak młodej osobie ogromne piętno, czego wyrazem były, już jako Jo Mihaly, opowieści tańcem fabuły, z przesłaniem antywojennym. Jej wysoka pozycja artystyczna zaowocowała propozycją zostania Narodową Tancerką Niemiec, którą odrzuciła, opuszczając kraj już na zawsze. Wraz z mężem Leonardem Stecklem, aktorem i reżyserem, polskim Żydem oraz córką Anją wyjechała do Szwajcarii, gdzie pisała do gazet, publikowała powieści i książki dla dzieci. Swój dziennik znalazła przypadkiem pół wieku od zakończenia wojny, wydając go w 1982 roku. Tam zmarła w 1989 roku.

Na zakończenie spotkania z czytelniczkami biblioteki pani Wiesława przeczytała fragment wojennego dziennika Piete Kuhr z dnia 17 października 1918 roku, gdyż właśnie tego dnia minęło sto lat, od chwili, kiedy zapisała te słowa.

Dziękujemy Wiesławie Szczygieł za prezentację pilskiego dziennika Piete Kuhr i wyjątkową lekcję historii w roku jubileuszu - stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości, której pomysłodawcą była Biblioteka Publiczna i Centrum Kultury w Trzciance.
Justyna Stachowiak